İş ve iş hukuku; Ücretler, çalışma koşulları, işveren-işçi ilişkileri ve sendikaları kapsar. İş ve iş hukuku, bu alandaki konuları inceleyen bir hukuk dalıdır. En önemli işlevi, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenlemektir.
İş ve iş hukukunun konusu, sözleşmeden doğan ve hizmet yükümlülüğüne tabi insan ilişkileridir. İşveren, işçiyi ve söz konusu yükümlülükten doğan devletle ilişkilerini düzenlemek için oluşturulan kuralları inceler. İş ve iş hukuku, sanayi devriminden sonra özel bir anlam ve işlevsellik kazanmaya başlamıştır.
İş ve İşçi Hukukunun Özellikleri
İşveren tarafından, işçinin emeğini sömürmemek ve işçinin hakkını ihlal etmemek için; İşçi haklarının korunması bir önceliktir. Aksi takdirde, ancak işçi lehine karar verilebilecek nispi emredici kurallar vardır. Örneğin işçiye; Asgari ücretin altında ücret ödenmemesi gibi hususlar bu duruma örnek olarak verilebilir. İş hukuku çerçevesinde herhangi bir hükümde tereddüt olması halinde; Yorum işçinin lehine yapılır.
İş ve iş hukukunda işçinin kişiliğine öncelik verilir. Hizmet sözleşmesi, işveren ile işçi arasındaki karşılıklı yükümlülükler ve sorumluluklara dayalı ilişkinin çerçevesini çizer. İşçiler de sendikalar aracılığıyla yönetime katılabilirler.
İş ve iş hukuku özel hukuk kriterlerini içermektedir. İşçi ve işverenin çalışma hayatında karşılıklı ilişkilerin düzenlenmesine devletin müdahalesi nedeniyle; karma hukuk.
İşçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklar; İş Mahkemelerinde İş Kanunu kapsamında görüşülür. İlgili İş Kanunu 1475 sayılı Kanun ile düzenlenmiştir. Resmi bir işyerinde iş sözleşmesi kapsamında; Ücretler, işçiler ve işverenler arasındaki anlaşmazlıklar tartışılır. SGK, iş ve işçi bulma kurumu gibi kurumlarla ilişkileri düzenleyecek kuralları oluşturan bir bütündür.
İş ve işçi hukuku, temelde ikiye ayrılmaktadır.
1). Bireysel İş Hukuku
Anlaşmazlıklar, ihlaller, çoğunlukla az sayıda işçiye sahip küçük işletmelerde; yasalarla düzenlenir.
2). Toplu İş Hukuku
Çok sayıda işçinin bulunduğu büyük işletmelerde, işçileri ve işverenleri toplu olarak temsil eden sendikalar vardır. Toplu iş sözleşmelerinde hak ve çıkar çatışmaları dikkate alınır. Sorunların çözümü için, çözüm olarak; Grev, lokavt, arabuluculuk veya hakem kuralları gibi konular işlenir.
İşverenlerin İş ve İşçi Hukukuna Göre Yükümlülükleri
İşçinin ücretini ödeme yükümlülüğü işverenin yükümlülüklerinden biridir. İşçi yükümlülüklerini yerine getirirse; İşveren, işçinin ücretini zamanında ödemekle yükümlüdür. İşçilerin ücretleri işveren tarafından ödenir; belgelenmelidir.
İşçinin kullanılacak araç, gereç ve teçhizatı sağlama borcu; işverenin yükümlülükleri. Ancak işçinin sağlığını koruma görevi; işverenin yükümlülükleri. İşveren, işçinin çalışma ortamının güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. İnsan sağlığını ve güvenliğini tehdit eden durumları güvenli hale getirmelidir.
İşçiye eşit davranma yükümlülüğü de işverenin yerine getirmesi gereken bir diğer yükümlülüktür. iş veren; samimi ve iyi gelişmiş bir işçi ile diğer işçiler arasında ayrım yapamaz.